संघीय सरकारः कुन क्षेत्रलाई कति बजेट ?

काठमाण्डौं, १५ जेठ (जागरण) । सरकाररले अर्थिक वर्ष २०७५/ ७६ का लागि नयाँ बजेट सार्वजनिक गरेको छ । अर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले बजेट प्रस्तुत गर्दै बजेटको आकार १३ खर्ब १५ अर्ब १६ करोडको बजेट ल्याउनुभएको हो ।
खतिवडाले बजेट प्रस्तुत गर्दै राजस्वबाट ८ खर्ब उठाउने लक्ष्य लिएका छन्। त्यस्तै वैदेशिक ऋण २ खर्ब २ अर्ब लिइने खतिवडाले बताउनुभयो ।

बजेटका मुख्यमुख्य अंशहरु

  • प्रदेशलाई ६३ अर्ब १३ करोड ५५ लाख र स्थानीय तहलाई १ खर्ब ९ अर्ब ८४ करोड ५६ लाख ।
  • प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सुरु गर्ने ।
  • देशभित्र रोजगारी सिर्जना गरी नेपालीलाई वैदेशिक रोजगारीमा जान नपर्ने अवस्था बनाउन प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सुरु गरिने ।
  • समान कामको लागि समान ज्यालाको नीति लागू गरिने ।
  • शैक्षिक प्रमाणपत्रको धितोमा ५ प्रतिशत ब्याज अनुदानमा ७ लाख रुपैयाँसम्म ऋण उपलब्ध गराइने ।
  • विदेशबाट फर्केका युवाहरुको सीप प्रमाणीकरण गरी त्यस्ता युवाहरुलाई सम्बन्धित व्यवसाय सञ्चालन गर्न १० लाख रुपैयाँसम्म ऋण दिने ।
  • गर्भावस्थादेखि नै प्रसुति सुरक्षा सेवा पुर्याइने ।
  • दुई वर्षभित्र सबै वडाहरुमा न्यूनतम एक स्वास्थ्य संस्था स्थापना गरिने ।
  • सबै स्थानीय तहमा कम्तीमा एक डाक्टरको सेवा सुनिश्चित गरिने ।
  • नागरिक आरोग्य कार्यक्रम सञ्चालन गरिने ।
  • बालबालिकालाई विद्यालय ल्याऔं, टिकाऔं र सिकाऔं अभियान सञ्चालन गरिने ।
  • मदन भण्डारी विज्ञान तथा प्रविधि प्रतिष्ठान स्थापना गरिने ।
  • सबै प्रदेशहरुमा न्यूनतम एक प्रदेश स्तरीय रंगशाला बनाउने ।
  • हरेक प्रदेशमा एक जेष्ठ नागरिक आरोग्य आश्रम सञ्चालन गरिने ।
  • ७० वर्षभन्दा माथिका सबै जेष्ठ नागरिकलाई एकलाख रुपैयाँसम्मको स्वास्थ्य बीमा शुल्क सरकारले ब्यहोर्ने ।
  • एक वर्षभित्र हरेक नेपालीको बैंक खाता ।
  • प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनालाई विस्तार गरिने ।
  • सबै स्थानीय तहमा कृषि ज्ञान केन्द्र स्थापना गरिने ।
  • साना किसानले तत्कालीन साझा सहकारी संस्थाहरुबाट लिएको सबै ऋण मिनाह गरिने ।
  • हरेक स्थानीय तहमा सहकारी संस्थाहरुमार्फत शुपथ मूल्य पसल खोल्ने ।
  • दुई वर्षमा २० लाख पर्यटक भित्र्याउने गरी ‘भिजिट नेपाल २०२०’ अभियान सञ्चालन गरिने ।
  • पहिले देश, अनि विदेशको भावना अनुसार आन्तरिक पर्यटन प्रवद्र्धन अभियान चलाइने ।
  • आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ लाई राष्ट्रिय सरसफाई अभियान वर्षको रुपमा मनाइने ।
  • वि.सं. २०७५ –२०८५ लाई उर्जा दशकको रुपमा मनाइने ।
  • हरेक प्रदेशलाई एक अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारिक नाकासँग जोड्ने ।
  • तराई–मधेश सडक पूर्वाधार विशेष कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
  • आगामी आर्थिक वर्षमा मेची – महाकाली विद्युतीय रेलमार्गको काँकडभिट्टा–बर्दिबास, बुटवल–गड्डाचौकी र मेची–महाकाली–काठमाडौं लिंकमार्गको सम्भाव्यता अध्ययन र डीपीआर तयार गर्ने । वीरगञ्ज–काठमाडौं, बर्दिबास–सिमरा र रसुवागडी–काठमाडौं–पोखरा रेलमार्ग निर्माणको डीपीआर तयार गरी निर्माण काम सुरु गर्ने ।
  • कोशी, गण्डकी र कर्णाली नदीमा जलमार्ग यातायात सञ्चालनको लागि सम्भाव्यता अध्ययन सम्पन्न गर्ने ।
  • स्थानीय पूर्वाधार विकास साझेदारी कार्यक्रम सञ्चालन गरिने ।
  • तीन वर्षभित्र सम्भाव्य सबै ठाउँमा झोलुंगे पूल निर्माण सम्पन्न गर्ने ।
  • भ्रष्टाचारलाई निषेध गर्दै भ्रष्टाचारजन्य क्रियाकलापमा शून्य सहनशिलताको नीति अबलम्बन गर्ने ।
  • घर घरमा मानवअधिकार कार्यक्रमलाई जनस्तरमा कार्यान्वयनमा ल्याइने ।
  • नेपाली सेनाको बंकरदेखि ब्यारेक कार्यक्रमलाई निरन्तरता ।
  • पाँच वर्षभित्र सबै नागरिकलाई राष्ट्रिय परिचयपत्र वितरण गर्ने ।
  • सरकारलाई सुझाव दिन थिङ्क ट्यांकको व्यवस्था गर्ने ।
  • कर्मचारीको महंगीभक्ता बढाएर प्रतिमहिना २ हजार बनाउने ।
  • शिक्षा र स्वास्थ्य सेवको कर खारेज ।
  • एकहजार सीसीभन्दा माथिका चारपाँग्रे गाडी र एकसय ५० सीसीभन्दा माथि क्षमताका मोटरसाइकलहरुमा अन्तःशुल्क बृद्धि । 
  • मदिरा तथा सूर्तिजन्य पदार्थमा अन्तःशुल्क बृद्धि ।
  • व्यक्तिगत आयकरमा १०, २० र ३० प्रतिशतका दर कायम ।
  • २० लाख रुपैयाँभन्दा बढीको करयोग्य आयमा २० प्रतिशत अतिरिक्त कर लगाइने ।